ProZ.com translation contests »
11th ProZ.com translation contest: "Contemporary society" » Bulgarian to Greek » Entry #14059


Source text in Bulgarian

Translation #14059

народопсихологията ни като еманация на националния дух и средоточие на българското
светоусещане. Когато житейският опит и дълбочината на мисълта намерят лаконичен израз,
резултатът е кратко изречение, което поразява с остроумието си и звучи като откровение.
Често се твърди, че българинът е земен човек и в ежедневието си се стреми да
избягва крайностите – според разпространеното мнение е по-добре да се следва политика на
конформизъм. Вероятно тази мисловна парадигма е залегнала в създаването на пословици
като „Да би мирно седяло, не би чудо видяло“. Дори в любовта българинът остава здраво
стъпил на нозете си – „Либи либе с кусура му“ казват старите хора. Но битува и друг тип
светоусещане, друга екзистенциална формула, породила поговорката „Докато умните се
наумуват, лудите се налудуват“. Стига се дори по-далеч, като се твърди, че „Ако господ ме не
ще, дяволът рушвет дава за мен“. В последното намира глас и традиционната според някои
липса на религиозност, което вероятно е едно невярно разбиране, останало от годините
на комунизма. Когато казват „Ако попът се напива, селото не изтрезнява“, това е по-скоро
съждение, тъждествено със социалната, а не с религиозна критика.
Българите са свикнали да се справят сами с предизвикателствата: „Затънат ли ти
колелата, не чакай Крали Марко да ти ги изправи“. Всеобщото усещане е, че „българският дял“
е да се прекалява с работата, а не с почивката: „Канили магарето на сватба, но му заръчали да
вземе и самара“. Нишката на индивидуализма личи в съждението: „Орташката работа вълци я
яли“ т.е. разчитай само на себе си.
Сред най-високо ценените качества на този земен човек е острият ум: „Ума му толкоз
кескин – разцепва конеца и на бълхата шалвари направя“. Работливият се радва на уважение,
но и този, който съумява сам да се похвали, също е даван за пример: „Кокошка, дето най-много
кудкудяка, най-малко снася“.
В нашите пословици има и много хумор: „Върви му като на бито куче тояга“.
Българските пословици и поговорки са пречистени и съвършени като скъпоценни
камъни – едно словесно богатство, завещано ни от бащите ни, което сме длъжни да съхраним
за децата на нашите деца.
Η νοοτροπία μας ως απόρροια του εθνικού πνεύματος και της βουλγαρικής
κοσμοθεωρία. Όταν η πείρα της ζωής και της σκέψης βρίσκουν έκφραση, το αποτέλεσμα είναι μια σύντομη φράση που χτυπά με το πνεύμα και τους ήχους της σαν αποκάλυψη.
Συχνά προβάλλεται το επιχείρημα ότι οι Βούλγαροι είναι πρόσωπα τα οποία συνήθως επιδιώκουν να αποφύγουν το ακραίο - Σύμφωνα με την κοινή γνώμη, είναι καλύτερα να ακολουθείς πολιτική κομφορμισμού. Ίσως σε αυτό το μοντέλο σκέψης να βασίζεται η δημιουργία παροιμιών όπως «Αν κάθεσαι ήσυχα, δε θεωρείται θαύμα». Ακόμη και στους φίλους των Βούλγαρων η αντίληψη αυτή παραμένει έντονη. «Αγάπα το φίλο σου όπως είναι» όπως λένε οι παλιοί. Όμως παραμένει και ένα άλλο είδος κοσμοθεωρίας, μια άλλη υπαρξιακή θεωρία προκάλεσε το ρητό «Όταν σκέφτεσαι είσαι ξύπνιος, όταν δε σκέφτεσαι είναι τρελός” . Το θέμα το πηγαίνει περαιτέρω, το ρητό που υποστηρίζει ότι «Αν δε μου δώσει ο Θεός, θα δωροδοκήσει ο διάβολος». Στο τελευταίο ρητό φαίνεται η φωνή της παράδοσης και κάποια απουσία θρησκευτικότητας, η οποία είναι πιθανότατα ένα λάθος, ένα υπόλειμμα που άφησε πίσω του ο κομμουνισμός. Όταν λέμε « Όταν ο παπάς μεθάει, οι χωρικοί δεν είναι νηφάλιοι» αυτό ακόυγεται σα μια δικαστική απόφαση, ταυτόσημη με την κοινωνική αλλά όχι με τη θρησκευτική κριτική. Οι Βούλγαροι για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις χρησιμοποιούν την εξής ρήση, «Φτιάξε τις ρόδες μόνος σου, μην περιμένεις να έρθει ο βασιλιάς Μάρκος ».
Η γενικότερη εντύπωση είναι ότι το να είσαι Βούλγαρος σημαίνει πάρα πολλή δουλειά, και καθόλου διακοπές : «Κάλεσε στο γάμο το γαιδούρι , αλλά του είπε να πάρει μαζί του και το σαμάρι του». Το νήμα του ατομικισμού είναι εμφανές στο ρητό : «Δουλεύανε τα πρόβατα και τρώγανε οι λύκοι» που σημαίνει ότι ο καθένας βασίζεται μόνο στον εαυτό του. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά αυτού του ανθρώπου, αυτό εκτιμάται είναι το αιχμηρό μυαλό : «Το μυαλό του είναι κόσκινο - χωρίζει ακόμα και τους ψύλλους από τα άχυρα» . Οι εργατικοί έχουν το σεβασμό των άλλων αλλά και αυτός που καταφέρνει να παινέσει τον εαυτό του, επίσης έχει σεβασμό των άλλων : «Όταν ο νέοςς,
γελάει δυνατότερα , οι άλλοι σωπαίνουν» . Στις παροιμίες μας υπάρχει και πολύ χιούμορ: «Περπατήστε σαν ένα σκυλί χτυπημένο με ραβδί».
Οι βουλγαρικές παροιμίες και τα ρητά αντιμετωπίζονται ως ένας πολύτιμη πέτρα – ένας λεξικός πλούτος, που μας κληροδότησαν οι πατέρες μας, και τον οποίο έχουμε καθήκον να φυλάξουμε.


Discuss this entry